صراحی

هرگز تیرباران کسی را ندیده‌اید؟ مسلماً نه، معمولاً این کار بنا به دعوت صورت می‌گیرد و حاضران قبلاً انتخاب شده‌اند. نتیجه این که، اطلاع شما از این مراسم محدود به آن چیزی است که در تصویرها و در کتابها دیده اید دستمالی به روی چشم، چوبه‌ی اعدام و چند سرباز در فاصله‌ای دور. اما نه این طور نیست می‌دانید که برعکس، جوخه ی تیرباران در یک مترونیمی محکوم می‌ایستد؟ می‌دانید که اگر محکوم بتواند دو قدم به جلو بگذارد سینه‌اش به تفنگ ها می‌خورد؟ می‌دانید که تیراندازان از این فاصله کوتاه تیرشان را در ناحیه قلب متمرکز می‌کنند. و همه‌ی آن‌ها با گلوله‌های درشت‌شان حفره‌ای در آنجا باز می‌کنند که می‌توان مشت را در آن فرو برد. نه، شما نمی‌دانید، چون اینها جزئیاتی است که ازش حرف نمی‌زنند. خواب آدم‌ها، از زندگی برای طاعون زدگان مقدس‌تر است. نباید مانع خوابیدن مردم درست و حسابی شد. این کار بی‌ذوقی است. و همه می‌دانند که ذوق عبارت از مصدر نبودن است. اما من از همان وقت به بعد دیگر خوب نخوابیدم. طعم بد این حادثه در دهانم باقی ماند و من از اصرار، یعنی از اندیشیدن دست برنداشتم.


طاعون / آلبر کامو / رضا سیدحسینی / انتشارات نیلوفر

درباره عکس: جایزه‏‌ی معتبر پولیتزر در سال ۱۹۸۰به عکسی تعلق گرفت که تا مدتها تیتر روزنامه‏‌های جهان شده بود. عکس جوخه آتش در ایران، که در روزنامه‏‌ی اطلاعات به چاپ رسید.این عکس ثمره‌ی همراهی عکاس با صادق خلخالی  در سفر به استان کردستان بود.  اما پس از انتشار عکس در روزنامه‌‏ی اطلاعات و تنها به فاصله‏‌ی چند روز از آن، عکس جوخه‏‌ی آتش، در صفحات اول روزنامه های متعدد در سراسر جهان ظاهر شد. اما رزمی از بیم جانش نتوانست خود را صاحب آن عکس معرفی کند و نزدیک به ۲۶ سال تنها برنده ناشناس جایزه پولیتزر در تاریخ ۹۰ ساله این جایزه بود، تا آنکه سرانجام در سال ۲۰۰۶ میلادی نام رزمی به عنوان عکاس عکس جوخه‌‏ی آتش برای همه‏گان آشکار شد. او بعدها در مصاحبه‌ای گفت که اولین جایزه‌اش بابت این عکس، آن بود که جلوی اعدام‌ها بعد از انتشار عکس گرفته شد. 

بعد از جنگ جهانی دوم، آن عده از اسرایی که از اردوگاه‌های کار اجباری شوروی جان سالم به در برده بودند. بعد از سال‌ها به خانه بازگشتند.سرباز آلمانی بعد از سال‌ها اسارت به میهن خود بازگشته است و دختر 12 ساله‌اش او را منتظر است. پدر سعی می‌کند دختری را به یاد بیاورد که آخرین بار، فرزندش یک ساله بود که او را در آغوش گرفته بود. اما انگشت‌های تردید دختر، گویی این خوشبختی را باور ندارد. پدرش را نمی‌شناسد انگار. با انگشت‌های یخ‌زده‌ی خود جوری بر صورت پدر دست می‌کشد که انگار می‌خواهد یک رویا را لمس کند. چشمانش پر اشک است و می‌ترسد که نکند بازگشت پدر خواب باشد. مرد پشت سر، انگار او را هل می‌دهد به دهانه‌ی رسیدن  و این دست‌های پدر است که محکم دختر را در بر می‌گیرد که نکند دست روزگار، دوباره بین این دو فاصله اندازد.

عکاس: Helmuth PIRATH

تصویر آشنای کتاب‌های درسی، عکسی‌ست از آلفرد بعقوب‌زاده. خـالق این عکس، از عکاسان سرشناس جنگ و برنده جایزه معتبر ورلد پرس فتو که آثارش در مجلات تایم و نیوزویک به چاپ رسیده و شهرتی بین المللی دارد. او درباره این عکس می‌گوید:
در سال 1359 که 20 سال داشتم خودم را به جبهه‌ها رساندم برای عکاسی جنگ. در حال نبرد و پیشروی در میان نیروهای جنگ‌های نامنظم، از این پسر عکس گرفتم که ترسیده بود و آموزش نظامی هم نداشت و خیلی جوان بود و 13 سال داشت. دیدم خیلی ترسیده. رفتم به سمتش و او مرا بغل کرد و گریه کرد. گفتم خب جنگ همین است. گفت پدرم مرا آورده اینجا، و من 20 ساله سعی کردم دلداریش بدهم!
چند روز گذشت و مسوولین ستاد تبلیغات جنگ به من گفتند که: راستی آلفرد، این دوستت شهید شد.

مجله فرهنگی هنری تماشا-شهریور 1389

کاوه گلستان در جایی در مورد مستندهایش می‌گوید:

«من میخواهم صحنه‌هایی را به تو نشان دهم که مثل سیلی به صورتت بخورد و امنیت تو را خدشه دار کند و به خطر بیاندازد.می‌توانی نگاه نکنی. می‌توانی خاموش کنی. می‌توانی هویت خود را پنهان کنی، مثل قاتل ها. اما نمی‌توانی جلوی حقیقت را بگیری. هیچ کس نمی‌تواند.»

فید صراحی

پاپاراتزی در زبان ایتالیایی به نوعی پشه مزاحم اطلاق می‌شود. ولی بیشتر از آن‌که این نام منتسب به پشه‌های ایتالیایی باشد؛ به عکاسان زیرکی اطلاق می‌شود که با مهارت و فراست در پی گرفتن عکس‌های پنهانی از اشخاص معروف هستند. عکاسان پاپاراتزی مانند جاسوسان حرفه‌ای ساعت‌ها، روزها و گاها ماه‌ها سوژه خود را تعقیب می‌کنند تا بتوانند عکسی از سوژه خود بگیرند که تا به حال در ویزور هیچ عکاسی دیده نشده است.

نام عکاسی پاپاراتزی با نام رونه گاللا عجین شده است؛ عکاس مشهور آمریکایی که مانند پشه، پابه‌پای سوژه‌های خود می‌رفت. اما داستان از آنجایی آغاز شد که گاللا می‌خواست عکسی از مارلون براندو بگیرد.

او ستاره‌ی بداخلاق سینما را قدم به قدم تعقیب می‌کرد. مزاحمت‌های او تا آنجائی ادامه یافت که براندو از دست گاللا شکایت کرد. دادگاه ایالتی، گاللا را  به رعایت فاصله دو متری از مارلون براندو محکوم کرذ. گاللا ولی دست بر دار نبود؛ تعقیب‌ها همچنان ادامه داشت. عاقبت آقای پدرخوانده آنقدر عصبانی شد که با مشت به جان عکاس افتاد، این ضرب و شتم آنقدر شدید بود که فک و پنج دندان گالا خرد شد و کار به دادگاه و غرامت کشید. ولی این پایان کار نبود؛ همان‌طور که در عکس بالا می‌بینید؛ رونه گللا با کلاه کریکت و با فاصله دو متری مشغول تعقیب سوژه خود شد تا ثابت کند که از دست عکاسان پاپاراتزی، هیچ راه فراری وجود ندارد.

فید صراحی

ارنست هاس این عکس را در سال 1947 به تصویر کشید. سال‌ها بعد از مرگ مایاکوفسکی، شاعری که برای این عکس شعری سرود:

غمگینم

چونان پیرزنی

که آخرین سربازی که از جنگ برمیگردد

پسرش نیست.

فید صراحی

مرد تانک‌ها یا شورشی ناشناس، لقبی است که رسانه‌ها به وانگ ویلین دادند. یک شهروند تنهای پکنی در خیابان صلح ابدی، سد راه کاروان تانک‌هائی شده است که قصد جان انسان‌ها را دارند. کاروان تانک‌ها سعی می‌کند که راه خود را کج کند و از کنار دانشجوی شجاع چینی بگذرد(به حرکت قوسی تانک‌ها دقت کنید). اما، وانگ ویلین چابک‌تر از این آدمکش‌های تنبل و غول‌پیکر است و دوباره در مسیر تانک‌ها قرار می‌گیرد.

عزم و اراده انسان همیشه پیروز است؛ حالا می‌خواهد حریف تانک‌های زشت و بدهیکل باشد یا شکنجه‌ی حیوانی افسار گسیخته در زندان. حالا می‌خواهد نبرد داود و جالوت باشد یا دانشجوی چینی با تانک‌ها. رضا قاسمی در کتاب ازها می‌نویسد: فرقی نمی‌کند که خیابان‌ها را مردم تصرف کنند یا، به خاطر ترس از حضور مردم، پلیس آنجا را اشغال کند. در هر صورت این اراده مردم است که خیابان‌ها را به تصرف خود درمی‌آورد.

فید صراحی

هرسال، تعداد زیادی توریست به ونیز می‌روند که غالبا یک دوربین عکاسی به همراه دارند. از توریست‌های عادی که دوربین‌های کامپکت به همراه دارند تا عکاسان حرفه‌ای که دوربین‌های حرفه‌ای بازتابی با رزلوشن بالا و لنزهای جورواجور همراه دارند که با آن‌ها می‌توان هر عکسی با شارپنس فوق‌العاده ثبت کرد. اما خلاقیت در عکاسی، به هیچ‌کدام از موارد فوق نیازی ندارد. راب گارنر ولی به همراه خود تنها یک دوربین PINHOLE دست‌ساز می‌برد. یک جعبه ساده چوبی با یک سوراخ در جلوی آن و میخی که حکم شاتر را دارد. این دوربین لنز ندارد. سنسورهای دیجیتال هم همین‌طور. نورسنجی توسط چشم عکاس انجام می‌شود و تخمین مدت زمان نوردهی به نگاتیو. نتیجه اما فوق العاده است. تصویری به ثبت می‌رسد که به اعتقاد نگارنده شاید زیباترین عکسی‌ست که تا کنون از ونیز ثبت گردیده است.

فید صراحی